“Tussen religie en terreur”

over Ter Scheggets uitleg van de gelijkenis van de barmhartige Samaritaan en het mijnenveld waarin de uitlegger zich beweegt.

Maarten den Dulk, 19 maart 2013

Ontmoeting

Op een ochtend in de zomer van 1978 komen enkele, min of meer geestverwante theologen bijeen rond Bert ter Schegget in de schaduwrijke tuin van zijn huis in Doorn. Het is een groep die al een paar jaar bestaat. Ik kom er voor het eerst bij, net terug uit Engeland. Het is niet voor het eerst dat ik Bert tegenkom, maar de eerste keer was alweer tien jaar daarvoor, toen ik begon als predikant, en er was in de tien jaar, de jaren zeventig, veel gebeurd. De strijdmakkers daar in de tuin vertellen elkaar anecdotes over hun recente ervaringen, waarmee ze de geest van het linkse verzet aanvuren. Uiteraard wordt het laatste nieuws over de benoemingskwestie in de vacature Strijd uitgewisseld – zojuist was het zwartboek over De zaak Ter Schegget verschenen – . Ze spreken er lachend over, maar met een ondertoon van zorg omdat Berts gezondheid onder de spanningen leidt. Hij is nu 51, voelt zich al bijna grootvader op de Academie de Horst en is al lang toe aan een nieuwe uitdaging. Dan, zonder overgang, neemt hij het woord. Hij heeft kort geleden in zijn caravan een artikel geschreven en dat verhaal wil hij ons voorlezen. We gaan ervoor zitten, want we zijn gekomen om iets van hem te horen.

Wat er dan gebeurt, kan ik het beste zo beschrijven: Bert ter Schegget voert de gelijkenis van de barmhartige Samaritaan uit Lukas 10 op. Vanaf de eerste zin speelt hij de dramatis personae van het verhaal zo uit, dat het onze tijdgenoten worden. Hoe vertel ik dat na? Lees verder >>

“…. In deze nog niet verloste wereld….”

Ter Schegget over de gemeente en haar moreel

Wilken Veen, 2 april 2013

Dames en heren,

Met de titel van mijn voordracht “… in deze nog niet verloste wereld…” (Ter Schegget over de gemeente en haar moreel) citeer ik een zinsnede uit de vijfde Barmer These, waarnaar Ter Schegget nergens expliciet verwijst, maar die als de door zijn grote leermeester Karl Barth opgestelde belijdenistekst bij hem niet alleen bekend was, maar ook als buitengewoon belangrijk werd beleefd. Het stellende gedeelte van die These luidt als volgt: (En ik lees die op deze plek met het grootste genoegen in de vertaling van Kleijs Kroon, de initiatiefnemer van dit leerhuis). De tekst is uit 1934, maar actueel tot op de dag van vandaag):

Vreest God, eert den koning (1 Petr. 2 : 17)

De Schrift zegt ons, dat de staat naar goddelijke beschikking de taak heeft, in de nog niet verloste wereld, waarin ook de kerk staat, naar de mate van menselijk inzicht en menselijk vermogen, onder bedreiging met en uitoefening van dwang, voor recht en vrede te zorgen. De kerk erkent, in dankbare eerbied jegens God, de weldaad van deze Zijn beschikking. Zij brengt Gods Rijk, Gods gebod en gerechtigheid en daarmee de verantwoordelijkheid van regeerders en geregeerden in herinnering. Zij vertrouwt en gehoorzaamt de kracht van het Woord, door hetwelk God alle dingen draagt. Lees verder >>

De zucht naar vrijheid,

een kleine theologische biografie van Bert ter Schegget.

Evert Jan de Wijer, 23 april 2013

Ter Schegget citeerde graag de anekdote dat hij, niet lang voor diens dood, samen met zijn leermeester Miskotte in de tuin van de oude pastorie in Voorst, de Olde Wehme, rondliep. Het was helder en zonnig weer en het voorjaar liet zich prachtig zien. Tenslotte stonden ze bij het zijhek, waar de enorme beuken zich verhieven. Waarover zij spraken, kon Ter Schegget zich niet meer herinneren maar plotseling keek Miskotte omhoog, naar het geweldige bladerdak dat zich scherp aftekende tegen de blauwe lucht, hij werd ontroerd en zei: ‘De engelen hebben een wak in de hemel geslagen’.

Mogelijk klinkt dit verhaal strijdig met alles waarmee u in dit huis gevoed bent aan rechtmatig verzet tegen natuurlijke theologie. Toch, met een eigenwijsheid die ik met mijn leermeester Ter Schegget deel, zal ik vasthouden aan het belang van deze anekdote als een sleutel tot het verstaan van de inzet van de theologie van G.H. ter Schegget. Er is vanzelfsprekend een inhoudelijke grond voor het feit dat dit voor Ter Schegget zo’n geliefd verhaal was. Het had zijn instemming. Ter Schegget was in veel opzichten een volbloed leerling van K.H. Miskotte. Lees verder >>

“De Partijganger der armen”

Johannes Diepersloot, 15 oktober 2013

1. Laat ik het maar direct opbiechten: ik ben geen kenner van het werk van Bert ter Schegget, in de zin dat ik me daar al jaren intensief in verdiept zou hebben. Wat dat betreft moet u het in deze serie van grotere geesten en geleerden hebben.

Ik weet ook niet of ik u na de eerste drie avonden in deze serie nog veel nieuws kan vertellen; het thema dat aangeduid wordt met die woorden ‘Partijgangers der armen’ staat zo centraal in het werk van Ter Schegget, dat het vermoedelijk bij elk afzonderlijk onderwerp aan de orde zal komen. Maar goed, om duistere redenen ben ik hier uitgenodigd en ik heb die uitnodiging met vreugde aanvaard, omdat ik veel aan Ter Schegget te danken heb. Zo wil ik vanavond proberen te spreken – niet als expert, maar als een leerling die door Ter Schegget’s getuigenis van hoop en verlangen geïnspireerd is. Lees verder >>

“De stem van het geweten: een lied van verlangen”

De vrolijke wetenschap van Bert ter Schegget

Dick Boer, 29 oktober 2013

De originaliteit van een parafrase

De ‘leer van het geweten’ van Bert ter Schegget lijkt niet erg origineel. Het hoofdstuk ‘Het geweten als revolutionair princiep’ in zijn ‘Het beroep op de stad der toekomst’[1] (waarmee hij in 1970 aan de Universiteit van Amsterdam promoveerde) biedt niet veel meer dan een parafrase van de paragrafen ‘Das Gebot der Verheißung’ en ‘Das Gewissen’ uit de colleges over ethiek die Barth in 1928 gaf. Van deze ‘Ethik’ bestond een stencil waar Ter Schegget gebruik van kon maken. Ondertussen zijn zij verschenen in de Karl Barth Gesamtausgabe en algemeen toegankelijk[2]. Ook in zijn latere geschriften is Ter Schegget op het punt van het geweten steeds heel dicht gebleven bij wat Barth daarover te zeggen had. Is Ter Schegget dus enkel een epigoon die zich tooit met de veren van zijn meester? Maar originaliteit hoeft niet per se te bestaan in de oorspronkelijkheid van wat iemand te berde brengt: iets voor het eerst zo zeggen, alleen maar her en der en af en toe een ander citerend. Zo’n oorspronkelijkheid is trouwens praktisch onbestaanbaar. De originaliteit van Ter Schegget’s Barth-parafrase is dat die een Barth laat zien die grotendeels onbekend was. Lees verder >>

“De theologie van mijn vader”

Elfriede ter Schegget, 12 november 2013

Mijn voordracht vandaag staat aangekondigd als “Elfriede over de theologie van haar vader”. Een bewuste keuze van Wilken die beoogt mij de ruimte te geven. Ik heb namelijk twee handicaps. Ten eerste ben ik geen theologe en ontberen mijn beweringen dus iedere wetenschappelijke grond. Ten tweede ben ik de dochter van, wat mij onder de verdenking stelt dat ik volstrekt subjectief, emotioneel en dus irrationeel ben. Een theologisch, wetenschappelijk onderbouwd verhaal, zoals dat van mijn voorgangers, zit er vanavond dan ook niet in.

Misschien was het daarom beter en in ieder geval gemakkelijker geweest de uitnodiging hier te komen spreken af te slaan, maar ik heb nu eenmaal “ja” gezegd en zal dus wel een uitweg moeten vinden. Die heb ik gevonden door, onder het motto van het Duitse spreekwoord “In der Beschränkung zeigt sich erst der Meister”, van mijn beperkingen unieke kwaliteiten te maken. Lees verder >>

G.H. Ter Schegget Stichting

Lezingen over de actualiteit van Ter Schegget 2013

In het Leerhuis Amsterdam van Tenach en Evangelie werden in 2013 verschillende lezingen gehouden over de actualiteit van Ter Schegget door:

De teksten van deze lezingen zijn hieronder te vinden.

Een deel van deze lezingen werd eerder gehouden in Oldenterp.